Financiële keuzes

Het vertrekpunt voor het financieel meerjarenperspectief (FMP) is de perspectiefnota 2026-2029. Onderstaande tabel geeft inzicht in de mutaties die na de perspectiefnota 2026-2029 zijn verwerkt in de begroting 2026 en de meerjarenraming 2027-2029.

Toelichting

Autonome ontwikkelingen
Meicirculaire 2024 gemeentefonds (D/25/767228 )
Het begrotingssaldo verbetert in 2026 en 2027 incidenteel fors met respectievelijk 9,4 miljoen euro en 7,2 miljoen euro. In 2028 is de verbetering 1,2 miljoen euro, waarna deze omslaat in een nadeel vanaf 2029 van 0,6 miljoen euro.  

Kapitaallasten
De kapitaallasten van bestaande investeringen en de stelposten voor kapitaallasten zijn meerjarig doorgerekend. Hierbij is kritisch gekeken naar de planning ten aanzien van het gereedkomen van de investeringen. Naar aanleiding hiervan zijn de kapitaallasten meerjarig geactualiseerd, wat resulteert in een voordeel in 2026.

Treasury
De leningenportefeuille van opgenomen en uitgezette gelden is voor deze begroting geactualiseerd. De gemeentelijke liquiditeitspositie is in de afgelopen jaren verbeterd. Dit maakt dat diverse leningen die in de afgelopen tijd zijn afgelost, niet opnieuw gefinancierd hoefden te worden. Ook in 2026 verwachten wij nog geen nieuwe langlopende leningen aan te hoeven trekken. In 2027 wordt herfinanciering van bestaande leningen weer noodzakelijk en zal er aanvullende financiering aangetrokken moeten worden. Wij houden daarbij rekening met een jaarlijkse renteparameter van 3,5% over de jaren 2026 tot en met 2029.

Sociaal domein
Het nadelig financieel effect in het sociaal domein wordt vooral veroorzaakt door autonome ontwikkelingen waarop wij geen invloed hebben. Met name de prijsindexatie welke wij contractueel en wettelijk op basis van de AMvB reële prijzen moeten doorvoeren, heeft een nadelig effect op ons begrotingssaldo.

Grondexploitaties
De grondexploitaties zijn geactualiseerd voor de begroting 2026 en de meerjarenraming 2027-2029. Dit resulteert in een aanpassing van de jaarschijf 2026 met ruim 0,45 miljoen euro nadelig.

Onroerende zaakbelasting
Voor de jaren 2026 tot en met 2028 betreft het bijstellingen in ozb-opbrengsten. Het voordeel van 0,9 miljoen euro in 2029 wordt veroorzaakt door de toevoeging van de jaarschijf 2029.

Loon-en prijsontwikkelingen
Jaarlijks worden de prijsgevoelige budgetten geïndexeerd en worden de salarissen en sociale lasten opnieuw berekend op basis van de vastgestelde formatie en de verwachte loonontwikkeling. De uitgangspunten voor de te hanteren indexpercentages zijn vastgesteld bij de Perspectiefnota 2026-2029. Dit leidt tot een aanpassing van 0,62 miljoen euro nadelig in 2026. Dit nadeel loopt af naar een voordeel van 0,17 miljoen euro in 2029.  
Per 1 januari 2025 zijn de medewerkers voor het dagelijks beheer en exploitatie van de zes wijkaccommodaties, die voorheen in dienst waren van Accres, in dienst gekomen bij de gemeente Almelo. Vanaf 1 januari 2026 dienen deze medewerkers te vallen onder de gemeentelijke CAO. Met name deze CAO-wijziging leidt tot hogere personele kosten voor deze zes wijkaccommodaties van structureel 450.000 euro.

Sportbedrijf (Raadsbrief D/25/761381 )
De financiële situatie van het Sportbedrijf is de afgelopen jaren structureel verslechterd. Dit wordt met name veroorzaakt door de hogere kosten van de exploitatie van de Topsporthal IISPA, de stijgende energie- en personeelskosten en de daling van de zwembadopbrengsten door sluiting van het buitenbad. Daarnaast is de bijdrage van de gemeente aan het Sportbedrijf niet meegegroeid met de inflatie.
Er worden een aantal maatregelen in gang gezet om het Sportbedrijf weer financieel gezond en toekomstbestendig te maken:

• Het Sportbedrijf gaat 5% besparen vanaf 2025
• Onderzoek naar een efficiënter gebruik van de Topsporthal IISPA en eventuele alternatieve inzet van deze hal.
• Efficiënter vastgoedbeheer
• De indexatie voor de prestatieovereenkomst en de huur worden gesynchroniseerd.

Ondanks deze maatregelen zal er een tekort blijven bestaan. Voor 2025 zal het tekort naar verwachting 400.000 euro bedragen en dit loopt terug naar 300.000 euro structureel vanaf 2028. Het Sportbedrijf heeft de tekorten eerst vanuit de eigen middelen opgevangen, waardoor dit geheel is verdampt. Om de continuïteit van het Sportbedrijf te waarborgen zal de gemeentelijke bijdrage dienen te worden verhoogd.

Camerahandhaving binnenstad
In 2022 is besloten tot invoering van camerahandhaving in de binnenstad  en de geslotenverklaring Nijreessingel. Hiervoor is destijds subsidie verkregen. De verwachting was dat de inzet van Boa-capaciteit gelijk zou blijven. Tijdens de invoering is gebleken dat die  veronderstellingen niet juist is. Voor de uitvoering is structureel 24 uur per week extra inzet nodig. Dit leidt tot een structureel knelpunt van 50.000 euro.

Streekomroep (R 2408134)
Tot de vorming naar de nieuwe streekomroep zou aan de huidige omroep een extra bijdrage van 135.000 euro per jaar beschikbaar worden gesteld. De verwachting was dat deze nieuwe streekomroep vanaf 2027 gerealiseerd zou zijn. De ingangsdatum van de wijzigingen van de wet is echter met een jaar vertraagd en gaat naar verwachting in per 2028. Dit betekent dat aan de huidige omroep ook voor het jaar 2027 de extra bijdrage van 135.000 euro beschikbaar wordt gesteld.

Overig
Dit betreft diverse kleinere mutaties.

Bestaande ontwikkelingen

Accountantskosten (R 2508794)
In 2025 is een gezamenlijke aanbesteding van de accountantsfunctie voor de gemeenten
Almelo, Borne, Enschede, Hengelo, Losser, Oldenzaal, Twenterand en de gemeenschappelijke
regelingen Stadsbank Oost Nederland, SWB Midden Twente, GBTwente en Samen Twente en
recreatieschap Twente uitgevoerd. Deze aanbesteding werd ondersteund en begeleid door de afdeling inkoop van de gemeente Enschede en Almelo. Voor de controleperiode 2026 tot en met 2028, met een optionele verlenging voor de periode 2029-2031 is Eshuis Accountants aangewezen als accountant. Het nieuwe contract leidt tot structureel 50.000 euro hogere kosten.

Aanvullende besparingsmaatregelen (Perspectiefnota 2026-2029)
Bij de Perspectiefnota 2026-2029 resteerde voor de jaarschijf 2026 een besparingsopgave van structureel 1,74 miljoen euro, welke betrokken zou worden bij de begroting 2026. De bij de Perspectiefnota 2026-2029 verwachte extra middelen vanuit het gemeentefonds zijn bij de meicirculaire 2025 geëffectueerd waardoor de besparingsopgave van structureel 1,74 miljoen euro is gerealiseerd.

Algemene reserve structureel (Perspectiefnota 2025-2028)
Om de jaarschijf structureel sluitend te hebben zijn bij de Perspectiefnota 2025-2028 een aantal aanvullende maatregelen opgenomen. In het Bestuurlijk Overleg Financiële Verhoudingen hebben de VNG, provincies en het Rijk afgesproken dat gemeenten onder bepaalde voorwaarden een deel van de algemene reserve (incidentele middelen) mogen inzetten ter dekking van structurele lasten. Van deze mogelijkheid is bij de Perspectiefnota 2025-2028 gebruik gemaakt voor de jaarschijven 2025 en 2026. Aangezien de jaarschijf 2026 structureel sluit, is deze maatregel voor 2026 niet van toepassing.

Amendement Perspectiefnota 2026-2029 – Collectieve zorgverzekering voor minima
Bij de raadsbehandeling van de Perspectiefnota 2026-2029 is het amendement aangenomen om de besparingsmaatregel om de collectieve zorgverzekering voor minima af te schaffen niet te effectueren.

Sportpark (Raadsbrief D/25/783995 )
Er is een extra investeringskrediet van 2,1 miljoen euro benodigd, met een bijbehorende structurele extra kapitaallast vanaf 2027 van 75.000 euro per jaar. Dit krediet wordt met name ingezet voor het buitenterrein, vanwege een hoger ambitieniveau. In de oorspronkelijke plannen uit 2021 was het uitgangspunt een basale functionele inrichting. In het nieuwe inrichtingsplan is meer aandacht besteed aan klimaatadaptatie, zoals meer groen en extra waterberging. Daarnaast zijn er een aantal verbeteringen doorgevoerd ten aanzien van de parkeervoorzieningen, de toegankelijkheid en de aansluiting met het toekomstige Kanaalpark. Ook wordt er gebruik gemaakt van robuuster materiaal.

Invasieve exoten – Japanse duizendknoop
De Japanse duizendknoop vormt een steeds groter probleem voor Almelo. De plant is op veel locaties aangetroffen en veroorzaakt schade aan infrastructuur, gebouwen en natuur. Zonder actieve bestrijding lopen de maatschappelijke en financiële gevolgen snel op:

• Hoge herstelkosten door schade aan wegen en funderingen
• Vertraging van bouwprojecten door besmette grond
• Verlies van biodiversiteit

Een proactieve aanpak is noodzakelijk om verdere schade met bijbehorende kosten te voorkomen en onze leefomgeving toekomstbestendig te houden. Deze aanpak bestaat uit het zeven van de grond en deze grond vervolgens na te behandelen. Hiervoor is een bedrag van structureel 150.000 euro benodigd.

Nieuwe ontwikkelingen
Reconstructie en renovatie afvalbrengpunt en locatie Twente Milieu en verhoging heffing
De afvalinzameling, gladheidsbestrijding en materieelonderhoud voor de gemeente wordt uitgevoerd door Twente Milieu. De gebouwen en het afvalbrengpunt zijn in eigendom van de gemeente en worden verhuurd aan Twente Milieu. De gebouwen zijn aan het eind van hun levensduur. Daarnaast zijn de gebouwen voor een belangrijk deel fysiek verbonden met de gemeentewerf, waarvoor nieuwbouw gepland is (Raadsbrief D/25/772884 ).
Het afvalbrengpunt functioneert niet goed en moet worden aangepast om nieuwe wettelijk verplichte reststromen te kunnen scheiden.
De raad wordt voorgesteld om voor deze noodzakelijke aanpassing een vervangingskrediet beschikbaar te stellen van 7,2 miljoen euro. De kapitaallasten worden gedekt uit de huurinkomsten van Twente Milieu. Echter, Twente Milieu heeft aangegeven dat zij een deel van de huurverhoging zal doorbelasten. Dit leidt tot een structureel hogere last voor gladheidsbestrijding en onderhoudskosten voor tractie van structureel 45.000 euro. Daarnaast nemen de kosten voor afvalinzameling toe met structureel 215.000 euro vanaf 2028. Omdat het uitgangspunt is dat de afvalinzameling kostendekkend dient plaats te vinden, staat tegenover deze kostenverhoging een verhoging van de bate aan heffingen met 215.000 euro.

Versterking lobby/ public affairs
Met een incidenteel projectbudget van 150.000 euro kan voor de periode 2026-2029 de deelname aan invloedrijke netwerkevenementen, de organisatie van werkbezoeken voor sleutelpersonen en de  inzet van externe expertise voor gerichte lobbytrajecten geïntensiveerd worden.

Motie "Nieuwe camperplaats"
Naar aanleiding van de aangenomen motie "Nieuwe camperplaats" is er onderzoek gedaan naar een betere locatie voor de camperplaats. Op basis van dit onderzoek kan de nieuwe camperplaats het beste gerealiseerd worden aan de zuidzijde van het kanaal Almelo-Nordhorn, ter hoogte van het nieuwe Sportpark. De raad wordt voorgesteld om hiervoor een krediet van 60.000 euro beschikbaar te stellen. De bijbehorende kapitaallast van structureel ruim 2.000 euro kan gedekt worden uit de reeds beschikbare middelen in de begroting.